Theo YHHĐ có thể do rất nhiều bệnh khác nhau như cao huyết áp, xơ cứng động mạch não, thiếu máu, suy nhược thần kinh, rối loạn tiền đình, bệnh ở não, bệnh ở tai trong . . . Tóm lại người xưa cho rằng bệnh này thường do phong, hoả, đờm và hư gây nên .
Tố vấn chí chân yếu đại luận viết : ” chư phong tác huyễn giai vu thuộc can” ý nói các loại phong gây Chóng mặt đều do can phong nội động sinh ra, chữa can là chính Hà gian lục thư ghi: ” phong hoả giai dương, dương đa kiêm hoả, dương chủ hô động, lưỡng dương tương bác tắc vi tuyền chuyển” ý nói phong và hoả đều thuộc dương, dương thường kiêm hoả, dương chủ về động, hai dương ( phong và hoả ) tương bác với nhau tất gây ra Chóng mặt, chữa hoả là chính .
Đan khê tâm pháp viết : ” vô đờm bất tác huyền ” nghĩa là không có đờm thì không gây Chóng mặt cho nên ông chủ trương chữa đờm là chính.
Hải Thượng Lãn Ông trong y trung quan kiện viết: ” bệnh Chóng mặt trong phương thư đều chia ra phong , hàn, thử, thấp, khí, huyết, đờm để chữa, đại ý không ngoài chữ hoả. Âm huyết hậu thiên hư thì hoả động lên, chân thuỷ tiên thiên suy thì hoả bốc lên, bệnh nhẹ thì chữa hậu thiên, bệnh nặng thì chữa tiên thiên”.
Cảnh Nhạc toàn thư viết : ” vô hư bất tác huyễn, vô hoả bất tác vựng “, nghĩa là không hư thì không hoa mắt, không có hoả thì không gây Chóng mặt vậy Chóng mặt là do hư hợp với hoả gây nên, phép chữa bổ hư giáng hoả
Huyệt Linh cốt rất hiệu quả đối với chứng chóng mặt. Huyệt Linh cốt nằm ở nơi tiếp hợp của xương bàn tay 1 và 2, giao thoa giữa xương ngón cái và ngón trỏ, có thể thấu tới huyệt Trọng Tiên,Vào kinh Tâm, Phế, Đại Trường,có tác dụng thông kinh hoạt lạc, tuyên phế điều khí, thông giáng trường vị, hành khí hoạt huyết hóa ứ ,là huyệt tối quan trọng trong vấn đề hành khí hoạt huyết, đó cũng là huyệt quan trọng trong bổ khí, huyệt này thông với tất cả các huyệt.
Trong trường hợp chóng mặt tăng huyết áp, hãy chích máu huyệt Ngũ linh trên lưng trước rồi đến huyệt hỏa ngạnh ,huyết áp sẽ hạ xuống và chứng chóng mặt dừng lại ngay lập tức. Phương pháp này cũng hiệu quả cho chứng chóng mặt do hạ huyết áp.
Trong trường hợp chóng mặt do thiếu máu não, châm Thông Quan, Thông Sơn và Thông Thiên có tác dụng kích thích tăng tuần hoàn lưu thông máu lên não , 3 huyệt này nằm trên đường chính giữa đùi thuộc đường kinh vị , được Hồ tiên sinh dựa vào những lời dạy của Thầy Đổng mà ghi chép lại , vì thế tác giả quy nạp các huyệt này vào kinh Tâm – Vị.
Đối với chứng chóng mặt, huyệt Linh cốt là tốt nhất. Nó có chức năng bổ khí và bổ thận. Vì nó là nằm trên kinh đại trường, được kết nối với kinh can, rất hiệu quả cho chứng chóng mặt.
Trong số các huyệt của mười bốn kinh, huyệt tốt nhất cho chứng chóng mặt là Khúc Trì. Nếu Linh cốt được phối hợp cùng với Khúc Trì, hiệu quả điều trị được cải thiện, bất kể là chứng chóng mặt do tăng huyết áp, hạ huyết áp hoặc thiếu máu. Kinh đại trường là kinh có nhiều Khí và Huyết và hiệu quả để điều trị bất hòa của khí và huyết.
Ngoài ra, trong trường hợp chóng mặt trong hội chứng Meniere ( rối loạn thính lực ) thường đi kèm với buồn nôn và ói mửa, tôi thường chọn Linh cốt kết hợp với Nội Quan để có kết quả tốt. Nếu Khúc Trì được thêm vào, kết quả có thể nhanh hơn và tốt hơn. Khúc trì là huyệt hợp thổ trên kinh đại trường, kinh đại trường là kinh nhiều khí nhiều huyết, nên có tác dụng mạnh trong các bệnh liên quan đến khí và huyết. Ngoài ra hoa mắt chóng mặt còn có nguyên nhân là Can dương vượng, hoặc Can huyết hư hoặc Hội chứng Meniere, huyệt khúc trì đều giải quyết được chúng một cách hiệu quả.
Nhiều trường hợp mắc bệnh Meniere, bệnh nhân đã đến phòng khám với sự giúp đỡ của người khác bằng cách đỡ bệnh nhân bằng tay và ngay sau khi điều trị bệnh nhân có thể tự đi.
Nếu chứng chóng mặt là do sự thay đổi bệnh lý của các dây thần kinh não thì châm huyệt Hạ Tam Hoàng là tốt hơn. Huyệt này bổ sung cho thận, chi phối não.
Trong trường hợp nghiêm trọng,chích máu huyệt Tam Trọng ,Nhất Nhị Tam hay còn gọi là châm đảo mã là bộ huyệt làm lưu thông khí huyết rất mạnh ở thượng tiêu ,đáp ứng rất nhanh với các bệnh lý ở đầu mặt, Bộ huyệt tam trọng này có tác dụng kích hoạt làm tăng cường lưu thông khí huyết lên não , trừ phong hoá đờm rất hiệu quả ,Huyệt Linh cốt cũng cải thiện lưu thông mạch máu não. Nó được chỉ định trong hàng chục bệnh, liệt nửa người nói riêng.
Bác sĩ Tiêu Thuận Phát, người phát minh ra Đầu châm, có thể vê kim ở da đầu với tốc độ nhanh tới 200 lần mỗi phút và hầu hết các học viên không thể làm điều đó. Tuy nhiên, Linh cốt có thể được sử dụng thay vì vê kim để cải thiện kết quả. Điểm này cải thiện lưu thông máu não nâng cao hiệu quả điều trị cho bệnh liệt nửa người. Nếu Hạ Tam Hoàng được thêm vào,hiệu quả có thể được cải thiện.
Trích : Tung Acupuncture.
Lược dịch và tổng hợp : Ths.Bs Nguyễn Xuân Hưng